توسط : شمال سرزمین‌مان ایران، به قدری زیباست که اگر سالها در داخل آن به جستجو و گردشگری بپردازید باز هم موفق نخواهید شد تمام زیبایی های آن را ببینید. یکی از این زیبایی های بی نظیر، مناره بازار گسکر است که از جاذبه های گردشگری گیلان محسوب می شود. مناره گسکر از آثار تاریخی گیلان است و در روستای مناره بازار در نزدیکی شهر صومعه سرا قرار دارد. این مناره آجری که از زیباترین و تاریخی ترین آثار باستانی این استان است، در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۶۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. برای شناخت بیشتر مناره بازار گسکر با ما در سایت بزن بریم سفر همراه باشید.
فهرست مطالب
مناره بازار گسکر کجاست؟
اگر به بازدید از آثار تاریخی و قدیمی علاقه مند هستید، این مناره یک انتخاب مناسب برای شما است. مناره آجری گسکر، یکی از زیباترین و در عین حال باشکوه ترین بناهای به جا مانده از دوره سلجوقی است که در ۹ کیلومتری غرب شهرستان صومعه سرا و بر سر راه دهکده جاده کنار به مناره بازار بنا شده است. این مناره که در مسیر راه جاده شاه عباسی قرار گرفته است یکی از مهمترین آثار تاریخی گیلان به شمار می رود. موقعیت شهر گسکر به گونه ای است که از بخش شمالی به تالش دولاب از بخش مشرق به مرداب انزلی و از سمت جنوب به فومن و از سمت مغرب به ماسال و شاندرمن که از ییلاقات بی نظیر استان گیلان است، محدود میشود.
مسیر دسترسی به مناره بازار گسکر
برای رفتن به این مکان زیبا و باستانی، کافی است راهی استان گیلان و شهرستان صومعه سرا شوید. مناره گسکر در ۹ کیلومتری این شهر قرار دارد. باید به سمت غرب صومعه سرا و دهکده جاده کنار حرکت کنید. قبل از رسیدن به دهکده، مناره آجری بازار گسکر را خواهید یافت.
تاریخچه مناره بازار گسکر
از جاذبه های گردشگری ایران می توان به گسکر اشاره کرد، شهر تاریخی و مدفون شده با ۱۲۰۰ سال قدمت در جنگل های منطقه هفت دغنان ضیابر صومعه سرا در استان گیلان است. این شهر بر اساس کاوش های انجام شده، بزرگ ترین شهر باقیمانده از دوره اسلامی در شمال ایران است.
بر اثر فعالیت های کاوش گران و کارشناسان باستان شناسی، گسکر به عنوان یک اثر تاریخی منحصر به فرد در شمال ایران در منطقه هفت دغنان، معرفی شده است. شهر تاریخی گسکر نشانگر یک منطقه امیر نشین در دوره باستان است که مناره گسکر یکی از باشکوه ترین یادگار کهن آن دوران است.
مناره گسکر شکلی شبیه مخروط داشته و مقطع این مناره دایره ای شکل بوده که با حرکت به سمت بالا از قطر آن کاسته می شود. ارتفاع آن ۲۹ متر، محیط آن در سطح زمین ۴/۱۸ متر، قطر آن در قسمت پایین ۷ متر و در قسمت بالایی به ۵۳/۲ سانتیمتر می رسد. ارتفاع اولیه مناره ۲۹ متر بوده، اما بر اثر شرایط جوی و آب و هوایی منطقه، همچنین زلزله سال ۱۳۶۹ بخشی از آن فرو ریخت. اما امروزه حدود ۲۰ متر از مناره بر جای مانده است. مناره آجری گسکر از آجر و ملات ساروج ساخته شده و تنها تزئین این مناره، دو ردیف آجر کاری تزئینی با نقوش هندسی است. تنها درب ورودی به مناره در قسمت جنوب غربی آن قرار دارد و راه پله های مارپیچی آن با یک ستون در وسط، تنها راه رسیدن به بالای مناره است. ستون نگهدارنده در وسط به عنوان تکیه گاه به ابعاد ۵۵ در ۵۵ سانتی متر به پلکان مارپیچ داخلی و جداره بیرونی منار ایستادگی و استحکام داده است. ارتفاع پله های مارپیچ مناره، ۲۵ سانتی متر و عرض پله ها در قسمت دیواره مناره به ۴۰ سانتیمتر و در قسمت ستون نگهدارنده به ۱۵ سانتی متر می رسد. دو نورگیر به ابعاد ارتفاعی یک متر و پهنای ۱۰ سانتی متر در مناره قابل مشاهده است. نورگیر اول در ارتفاع ۶ متری از سطح زمین قرار دارد. نورگیر دوم همراه با فرو ریختن دیواره از بین رفت و با مرمت مناره، این نورگیر به شکل و اندازه نورگیر اول ساخته شد.
مناره بازار گسکر در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۲۶۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
بخشی از این اثر در سال های ۸۰ و ۸۱ مورد مرمت قرار گرفت. از مصالح به کار رفته در این مناره می توان به آجرهای مربع شکل به ابعاد ۲۰ در ۲۰ در پنج سانتی متر و ملات ساروج اشاره کرد. مناره گسکر با ارتفاع بلند در زمان سالم بودن خود، یکی از عجایب معماری استان گیلان بوده است؛ زیرا به ندرت بنای مرتفعی در هوای بارانی و مقابل عوامل جوی گیلان استقامت و پایداری از خود نشان می دهد. از نظر بهره برداری، احتمالا این بنا جهت دیده بانی، به دست آوردن جهت طلوع و غروب خورشید و یا زمان اذان دادن از آن استفاده می کردند. به طور کلی هدف اصلی از ساخت این مناره بر ما پوشیده است، چرا که این مناره در دل جنگل انبوه هفت دغنان بوده که نه به کار راهنمایی کردن مسافران می خورده و نه کسی می توانسته بر بالای آن دیده بانی کند ولی از نظر بهره برداری، احتمالا به منظور تعیین زمان دقیق طلوع و غروب خورشید استفاده می شده است.
مناره دیگری شبیه به مناره گسکر در روستای کلده فومن و در محوطه خانه مسکونی یکی از روستائیان قرار دارد که آجرهای آن به دلیل شرایط آب و هوایی از بالا فرو ریخته و از پایین نیز در دل خاک فرو رفته و ارتفاع تنها بخشی که از مناره بر جای مانده حدود چهار متر است. همین قسمت باقی مانده نشان دهنده سبک معماری و شباهت فوق العاده زیاد این دو مناره است تا جائی که اهالی معتقدند، این دو مناره توسط یک راهروی زیر زمینی به یکدیگر متصل بوده اند.
جاذبه های دیدنی مناره بازار گسکر
علاوه بر نقاط دیدنی در گوشه و کنار شهرستان صومعه سرا، مساجد قدیمی و درختهای کهن سال و بقاع متبرکه که تعداد آن به ۶۲ مورد می رسد و همچنین چند منزل مسکونی قدیمی در مرکز شهر از جمله مناطق دیدنی این شهر می باشند.
در شهر قدیمی گسکر، در جنگل هفت دغنان با گذر از روستای بهمبر، دقیقا در قسمت غرب جاده آسفالته مینا بوبه در کنار جاده شاه عباسی، بر روی رودخانه اسکندر رود، آثار خرابه ها و ویرانه های به جا مانده از شهری قدیمی در دل جنگل انبوه هفت دغنان به وسعت ۴۰ هکتار به چشم می خورد. اکنون از بقایای این شهر قدیمی که زمانی آباد و پر رونق بوده، می توان به آثاری همچون حمام، خانه، مغازه، یک پل آجری و گور سیده خروسه (خوری سو) اشاره کرد. این شهر زمانی محل حکومت امرای گسکر بوده و قدمت آن به دوره ایلخانی و صفوی می رسد. از آثار تاریخی به دست آمده در این شهر تاریخی می توان به انواع مهرها و انگشتر مردانه و سکه هایی از جنس مس و روی و پیه سوزهای سفالی و چراغ های روغنی و کوزه های گلی بزرگ که برای تدفین از آن استفاده می کردند و همچنین کوزه های سفالگری و آجرپزی و کارگاه های شیشه گری و آهنگری و قبرستان های قدیمی اشاره کرد.
پل خشتی روبار گاز؛ یادگار معماری عصر قاجار
پل خشتی روبار گاز، یادگاری از معماری دوره قاجاریه است که گفته می شود در مسیر راه شاه عباسی و در کیلومتر ۲ جاده صومعه سرا_ رشت بر روی رودخانه ای به همین نام قرار دارد. این پل دارای طول ۸۴/۵ و عرض ۴/۵ متر است. مصالح ساخت این پل تماما از آجر است. روگذر پل از هر سو دارای شیب ملایمی به سمت مرکز پل است. این پل دارای یک چشمه اصلی در مرکز و چهار چشمه فرعی در دو طرف است. پهنای چشمه اصلی پل حدود ۹ متر است. چشمه های فرعی دو سوی چشمه اصلی باریک ولی ارتفاع آنها زیاد است. پهنای این چشمه ها ۱/۵ متر است.در دو سوی این چشمه های فرعی دو چشمه فرعی دیگر قرار دارند که پهنای آن ها بیش از ارتفاعشان است و به ۴/۵ متر می رسد. ارتفاع نقطه مرکزی راس پل از سطح امروزی آب رودخانه حدود ۴/۵ متر است. طاق چشمه ها با استفاده از آجر و به شکل جناغی ساخته شده است.
حمام قدیمی کسما هم یکی دیگر از جاذبه های دیدنی این منطقه می باشد که پیشینه ی ۷۰ ساله دارد و در کنار راه جاده کنونی کسماء واقع شده است.
افسانه پیرامون مناره بازار گسکر
رابینو، کنسول انگلیس در رشت، طی دوره قاجاریه و سفرهای خود به نقاط مختلف ایلات گیلان و طوالش، کتابی به نام «گیلان ولایت دالمرز دارالمرز» را نوشته است. رابینو در این کتاب به نقل از کتاب سرزمین گیلان اثر «الکساندر خوزکو»، ساخت این بنا را به «چهل گوش چمنی» حاکم منطقه، نسبت داده است که میخواسته با خدا مبارزه کند و برای صعود به آسمان، دستور ساخت چنین مناره ای را داده بود. البته درستی این روایت در میان مردم، ثابت نشده است.
ویرانه ها و خرابه های به جا مانده شهر تاریخی هفت دغنان، نشان از یک منطقه باستانی دارد که باستان شناسان بقایایی از یک گورستان دوره اسلامی را در آن شناسایی کرده اند. در این گورستان، اجساد به صورت نامنظم دفن شده بودند که بنا بر فرضیه باستان شناسان این امر به دلیل وقوع حادثه ای مثل زلزله، بیماری یا جنگ اتفاق افتاده است.
اقامتگاه در منطقه مناره بازار گسکر
برای اقامت در منطقه مناره کسگر باید از قبل، رزرو سوئیت ها و هتل های مورد نظر را انجام دهید و همچمین می توانید از مسافرخانه ها و خانه های روستایی اجاره ای استفاده کنید.
