توسط : بناهای تاریخی متنوعی که در اصفهان واقع شده اند سبب شده اند تا لقب نصف جهان برای این شهر در نظر گرفته شود. یکی از جمله جاذبه های گردشگری اصفهان که در این بخش از بزن بریم سفر قصد معرفی آن را داریم قلعه شاه دژ اصفهان است. در صورتی که مایلید تا اطلاعات بیشتری در خصوص این جاذبه گردشگری ایران که در شهر اصفهان واقع شده است کسب کنید تا انتها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
قلعه شاه دژ کجاست؟
قلعه شاه دژ مانند بسیاری از قلعه های تاریخی ایران در مسیری نسبتا صعب العبور و بر فراز کوه صفه قرار دارد. کوه صفه از شمال به جاده کمربندی، از غرب به کوه های تحت رسم دره خان، از شرق به شهرک ها و از جنوب به خط آهن منتهی می شود.
در صورتی که مایلید به قلعه شاه دژ برسید میبایست ابتدا خود را به پارک صفه برسانید. یکی از راحت ترین روش های رسیدن به این پارک استفاده از خودرو شخصی است. برای ورود به این پارک می بایست از مسیر بزرگراه صفه وارد ورودی مربوط به این پارک شوید. پس از رسیدن به پارک صفه می بایست از تله کابینی که در این پارک در نظر گرفته شده است استفاده کنید. ایستگاه پایانی تله کابین قلعه شاه دژ خواهد بود.
ساعت و هزینه بازدید از قلعه شاه دژ
راحت ترین راه برای رسیدن به قلعه شاه دژ استفاده از تله کابین است. تله کابین در روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۱۶ تا ۲۲ و در آخر هفته و روزهای تعطیل از ۱۰ تا ۲۲ فعال است. بلیط تله کابین برای مسیر رفت و گشت تا قلعه ۵۰ هزار تومان و تک مسیر رفت یا برگشت آن ۳۰ هزار تومان است.
معرفی قلعه شاه دژ اصفهان
قلعه شاه دژ با مساحتی ۱۵ هکتاری از جمله قلعه های ساخته شده در زمان سلجوقیان به شمار می رود. این قلعه از بخش های مختلفی نظیر ارگ مرکزی، سربازخانه، کارگاه آهنگری و چرم سازی، انبار و آشپزخانه تشکیل شده است. در محدوده قلعه شاه دژ اصفهان نیز میتوان شاهد آثاری از آب انبارها، آبگیر و بند، انبارهای منفرد، برج های دیده بانی و دیوار بزرگ دفاعی بود.
طبق اسناد تاریخی بجا مانده از قلعه شاه دژ اصفهان این قلعه حدود ۱۵۰۰ سال قدمت داشته و در ادوار تاریخ از آن به عنوان گنج خانه، سلاح خانه و همچنین رصد خانه استفاده شده است. قلعه شاه دژ که به آن دزگوه نیز گفته می شود بیشتر از بابت فعالیت اسماعیلیان شیعه در قرن های پنج و شش هجری به شهرت رسیده است.
تاریخچه قلعه شاه دژ
حدود نیم قرن پیش بود که میناسیان و مهریار که هر دو پژوهشگرهای تاریخی بودند به این نتیجه رسیدند که قلعه ای که بر فراز کوه صفه قرار دارد و مردم محلی از آن به نام قلعه دیو یاد میکنند همان قلعه شاه دژ است.
طبق آثار به جا مانده و همچنین منابع مکتوب موجود، این قلعه توسط ملکشاه سلجوقی ساخته شده ولی طبق بررسی های صورت گرفته این قلعه یک قلعه ساسانی است از این رو این احتمال می رود که قلعه در زمان ساسانی ساخته و در زمان سلجوقیان مورد بازسازی قرار گرفته باشد.
پس از مرگ ملکشاه، نزاع هایی بین برکیارق و سلطان محمد برای جانشینی او صورت گرفت. با طولانی شدن این نزاع اسماعیلیان در اصفهان به قدرت رسیدند، به حدی که از مردم مالیات میگرفتند. برکیارق که قدرت گرفتن اسماعیلیان را به نفع خود دید با آنها هم پیمان شد و قدرت را به دست آورد. آغاز هم پیمانی برکیارق با اسماعیلیان سبب خشم ملت شد. همین امر سبب شد بسیاری از مردم در حمایت از سلطان محمد به پا خیزند.
پس از افزایش قدرت و محبوبیت سلطان محمد نزد مردم، او لشکری فراهم کرده و به قلاع اسماعیلیان حمله کرد و در نهایت قلعه شاه دژ را ویران نمود.
با استناد به کاوش های صورت گرفته میتوان گفت که قلعه شاه دژ ساختاری لایه لایه دارد. طراحی این قلعه به طور کاملا باستانی صورت گرفته است. لایه لایه بودن این قلعه به جهت حفاظت بیشتر از ارگ مرکزی است. از بیرون به داخل لایه های این قلعه شامل دیوار بزرگ دفاعی، برج های دیده بانی و دو لایه برج و بارو است.
از قلعه شاه دژ به عنوان یک بنای سنگی یاد می شود که سفت کاری آن با سک لاشه و ملات خاک و گچ نماسازی و با سنگ های تراش خورده ساخته شده است. از جمله قطعاتی که در این قلعه یافت شده است میتوان به قطعات لعاب دار سبز فیروزه ای، بادمجانی و لعاب پاشیده، سفال بدون لعاب، خمره و لاوک و ظروف کاربردی اشاره نمود.
معماری قلعه شاه دژ
از نظر معماری، قلعه شاه دژ را شبیه به معماری های قلاع ساسانی میدانند و بابت تاریخی نیز در زمره قدیمی ترین آثار تاریخی در اصفهان به شمار می رود.
استودان های زرتشتی در قلعه شاه دژ
در این قلعه شاهد به کار بردن حفره هایی سنگی هستیم که یاداور استخوان دان های زرتشتی هستند. این حفره ها را میتوان در بسیاری از نواحی باستانی ایران مشاهده کرد.
افراد ساکن در شاه دژ
از جمله افراد معروفی که تاکنون در این قلعه ساکن شده اند میتوان به احمد بن عطاش و حسن صباح اشاره نمود.
سر انجام قلعه شاه دژ
سر انجام این قلعه نیز مانند بسیاری از قلعه های تاریخی ایران ویران شدن توسط سلطان محمد سلجوقی پسر ملکشاه بود.
بازسازی قلعه شاه دژ
طی سالهای گذشته قلعه شاه دژ اصفهان توسط شهرداری اصفهان بازسازی شده است. با توجه به قرارگیری این قلعه در نوک قله بازسازی آن کار آسانی نبوده و به همین دلیل در ۶ فاز اجرایی شد. در فاز اول قلعه و سربازخانه طی سه سال بازسازی شد و همچنان بازسازی سایر بخش های قلعه در حال انجام است. در کنار بازسازی ها، اکتشافات جدیدی نیز در این قلعه انجام شد و بخش هایی از این قلعه که تا پیش از این در زیر خاک مدفون شده بود کشف و در دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
سوالات پیرامون قلعه شاه دژ اصفهان
در این بخش قصد داریم تا سوالاتی که در خصوص قلعه شاه دژ اصفهان ممکن است برای شما نیز پیش آمده باشد را پاسخ دهیم.
قدمت قلعه شاه دژ به چه زمانی بازمی‌گردد؟
طبق منابع تاریخی، قدمت قلعه شاه دژ به به قرن پنجم، یعنی زمان حاکمیت سلجوقیان بازمی‌گردد.
چطور میتوان به قلعه شاه دژ دسترسی داشت؟
برای رسیدن به قلعه شاه دژ می بایست خود را به پارک صفه اصفهان برسانید. برای این منظور استفاده از خودرو شخصی بهترین گزینه خواهد بود. پس از ورود به پارک میبایست از تله کابینی که در این پارک قرار دارد و میتواند شما را به قلعه شاه دژ برساند رفته و از طریق تله کابین به قلعه برسید.
