توسط : در سفر به شیراز گزینه های زیادی برای بازدید و آشنایی با تاریخ کهن ایران زمین وجود دارد. این شهر در زمان حکومت هخامنشیان و در دوره زندیه به عنوان پایتخت ایران انتخاب شده بود به همین دلیل اغلب جاذبه های گردشگری شیراز مربوط به این دوره از تاریخ ایران هستند. مجموعه جاذبه های گردشگری شیراز که دارای پس وند “وکیل” هستند به دستور کریم خان زند و در دوره حکومت او ساخته شده اند. حمام وکیل شیراز یکی از همین جاذبه های گردشگری است که دیدگاه شما را نسبت به تمام حمام های تاریخی و بخصوص حمام های عمومی در دوران کهن تغییر می دهد. در این بخش از بزن بریم سفر با ما همراه باشید تا به معرفی حمام وکیل شیراز به عنوان یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری ایران بپردازیم.
فهرست مطالب
حمام وکیل شیراز کجاست؟
خیابان طالقانی شیراز محل قرارگیری بسیاری از جاذبه های گردشگری استان فارس است که در دوره زندیه ساخته شده اند. حمام وکیل هم یکی از همین مکان های دیدنی شیراز است که در مرکز شهر واقع شده و به همین علت دسترسی به آن بسیار راحت است. البته باید با ترافیک موجود در مرکز شهرهای بزرگی مانند شیراز هم کنار بیاییم و اوقات خودمان را بابت این همه ترافیک تلخ نکنیم. این حمام در خیابان طالقانی شیراز و غرب مسجد و بازار وکیل قرار گرفته است. خرید تور شیراز یکی از بهترین روش های سفر به این شهر و بازدید از مکان های ارزشمند و تاریخی شهر شیراز است.
مسیر دسترسی به حمام وکیل شیراز
برای دسترسی به حمام وکیل می توانید از مترو شیراز استفاده کنید. در ایستگاه زندیه پیاده شده و ده دقیقه تا رسیدن به حمام وکیل را پیاده طی کنید. اگر هم با خودرو شخصی به آنجا می روید از سمت میدان شهدا وارد خیابان طالقانی شده و خودرو خود را پارک کرده و چند قدمی را به سمت حمام وکیل به صورت پیاده طی کنید. خرید تور گردشگری یکی از جمله بهترین گزینه هایی است که میتوانید به وسیله آن به شیراز سفر کرده و از مجموعه جاذبه های تاریخی وکیل از جمله حمام وکیل دیدن کنید.
زمان بازدید از حمام وکیل شیراز
این مکان تاریخی را همه روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ در نیمه اول سال و از ۷:۳۰ تا ۱۹:۳۰ دقیقه در نیمه دوم سال می توانید بازدید کنید. حمام وکیل همانند اغلب جاذبه های تاریخی شیراز در مناسبت های مذهبی تعطیل است و فعالیت نمی کند. تورهای گردشگری شیراز شما را در زمان مناسب برای بازدید از جاذبه های تاریخی و دیدنی این شهر به سمت مکان های مورد نظر می برند.
بهترین زمان بازدید از حمام وکیل شیراز
حمام وکیل یکی از جاذبه های سرپوشیده شهر شیراز است به همین دلیل در هر فصلی از سال که به آنجا مراجعه کنید می توانید بدون نگرانی از بابت شرایط آب و هوایی به بازدید از بخش های مختلف حمام بپردازید، با این حال بد نیست بدانید که شیراز در فصل بهار بهترین شرایط دمایی ممکن را دارد اما در سایر فصول سال هم از نظر آب و هوا در وضعیت آرامی قرار داشته و کمتر شاهد بارش های سنگین، گرمای سوزان یا یخبندان طولانی در این شهر هستیم.
تاریخچه حمام وکیل شیراز
کریم خان زند به عنوان پادشاه بزرگ و منصف سلسله زندیه در سال ۱۷۶۰ دستور ساخت این حمام را صادر کرد و برای این هدف یک زمین ۱۱ هزار متر مربعی در کنار مسجد و بازار وکیل را در نظر گرفت. این حمام در دوره قاجار به خوبی مرمت شد به نحوی که اغلب تزئینات و آثار بجای مانده در داخل حمام وکیل متعلق به دوره قاجار است زیرا کریم خان زند به استفاده از تجملات و هزینه های گزاف از بیت المال برای طراحی و ساخت بناهای ماندگار اعتقاد نداشت ولی حکومت قاجار آن را نوعی اهمال و کاستی می دانست و سعی داشت این مسئله را جبران کند.
در دوره پهلوی دوم هم از این حمام استفاده می شد و به دو بخش حمام نمره و زورخانه تبدیل شده بود تا اینکه در سال ۱۳۵۱ سقف آن مرمت گردید اما پس از انقلاب اسلامی این حمام به سفره خانه و رستوران تبدیل شد تا حدی که آسیب های جدی و غیر قابل انکاری به آن وارد گردید. آسیب های وارده باعث شد تا حمام را به یک موزه تغییر کاربری دهند و لباس هایی را به سبک مردان و زنان دوره زندیه بر تن مجسمه هایی کنند که قرار است آداب و رسوم مردمان زندیه در زمان های مختلف را زنده نگهدارد. این موزه با شماره ۹۱۷ در لیست آثار ملی به ثبت رسیده است.
معماری حمام وکیل شیراز
حمام وکیل یکی از زیباترین معماری های ممکن را در میان حمام های تاریخی ایران دارد. این حمام از اجزای مختلفی تشکیل شده است که البته در مباحث بعد به معرفی و تشریح آن ها می پردازیم اما نکاتی که در خصوص ساخت و معماری حمام وکیل شیراز جای افتخار دارد این است که در طراحی دیوارها از آهک استفاده شده است. آهک بری یکی از مهمترین بخش های معماری حمام وکیل شیراز است زیرا آهک قابلیت جذب رطوبت را دارد و با جذب رطوبت بسیار مقاومتر از قبل می شود.
نکته دیگر سیستم گرمایش از کف حمام است. برای اینکه فضای حمام گرم باشد و سبب بروز بیماری هایی مانند سینوزیت نشود در زیر سنگ فرش های داخل حمام از لوله های انتقال آب گرم استفاده شده است که باعث می شد در زمان قرار گرفتن کف پا روی کف حمام احساس گرما به افراد دست بدهد. این سیستم که امروزه به عنوان یکی از عرصه‌های مدرنیته اجرا می شود صدها سال پیش در حمام وکیل شیراز اجرا شده بود.
نکته دیگر در خصوص نقش و نگارهای موجود در حمام است. هرچند کنده کاری ها و حکاکی های بسیار زیادی توسط هنرمندان در زمان زندیه در این حمام ایجاد شده بود اما نقش و نگارهای اصلی این بنا که جلوه ویژه ای هم به آن بخشیده است مربوط به دوره قاجار است. در واقع قاجار از این بنای تاریخی و ارزشمند یک حمام تاریخی سلطنتی و شاهانه ساخته است و آن را مانند تکه آخر یک جورچین تکمیل نموده است.
بخش های حمام وکیل شیراز
معماری حمام وکیل شیراز صرفا به مواردی که بالا اشاره کردیم محدود نمی شوند. بخش اصلی معماری بنا را در ادامه توضیح می دهیم. حمام وکیل شیراز از اجزای مختلفی تشکیل شده است که می توانید در سفر به شیراز از همه آن ها بازدید کنید. در ادامه به معرفی بخش های مختلف حمام وکیل شیراز خواهیم پرداخت.
ورودی حمام وکیل شیراز
به راحتی از بخش ورودی حمام عبور نکنید. طراحی و معماری ورودی حمام وکیل شیراز یک ویژگی بسیار مهم دارد و آن هم این است که از تبادل هوا در این بخش جلوگیری می‌شود. بنابراین نه تنها هوای سرد بیرون به داخل حمام راه پیدا نمی کند از خروج هوای گرم داخل نیز جلوگیری به عمل می آید. این بخش یک راهرو شیبدار است که به رختکن می رسد.
رختکن های حمام وکیل شیراز
رختکن ها که در گذشته های دور و در شهر شیراز به عنوان سربینه شناخته می شدند بیشتر فضای حمام را اشغال کرده بودند. طراحی این رختکن ها به صورت هشت ضلعی و کاملا منظم بوده است.
خزینه های حمام وکیل شیراز
خزینه ها به محلی که آب گرم و ولرم و در صورت نیاز آب سرد را برای مراجعه کنندگان فراهم می کرد گفته می شود. سه خزینه در بخش شمالی گرم خانه وجود دارد که در آن ها آب گرم، آب ولرم و آب سرد می ریختند. دیگ های بزرگی در این خزینه ها وجود داشت که از آن ها برای تهیه آب گرم استفاده می شد.
میاندر حمام وکیل شیراز
یکی از ویژگی های حمام وکیل که معماری و طراحی هوشمندانه این بنا را نشان می دهد به ساخت میاندر برمی گردد. بین گرمخانه و سربینه یک راهرو پر پیچ و خم ساخته بودند تا تعادل دمایی در بدن کسانی که حمام کرده اند ایجاد شود و به سرعت وارد فضای باز نشوند.
گرمخانه حمام وکیل شیراز
چیزی که ما در زمان حال به عنوان حمام عمومی می شناسیم درست همین گرمخانه است که در حمام وکیل شیراز به صورت مربعی شکل و و کوچکتر از رختکن ساخته شده است. زیبایی این بخش به ستون های چهارگانه ایست که سقف حمام را نگه داشته اند و به زیباترین شکل ممکن طراحی شده اند.
شاه نشین حمام وکیل شیراز
از زیباترین بخش های حمام وکیل شیراز می توان به همین بخش اشاره کرد. این بخش در دو طرف گرمخانه ساخته شده است که وسط آن ها یک حوض مرمرین دیده می شود. این قسمت برای استراحت و دورهمی شاه و درباریان بوده است.
حاکم نشین کنار خزینه ها
در کنار خزینه ها دو حاکم نشین با حوض هایی از جنس مرمر ساخته شده بود که اکنون یکی از آن ها سالم است و در بازدید از حمام وکیل شیراز می توانید آن را مشاهده کنید.
حوض های حمام وکیل شیراز
حوض های متعددی در بخش های مختلف حمام وکیل شیراز ساخته شده بود که هر کدام از آن ها ویژگی های خاص خود را دارند. بزرگ ترین حوض حمام وکیل شیراز به صورت هشت ضلعی در قسمت رختکن قرار دارد. حوض های دیگری را هم می توانید در بخش های شاه نشین، حاکم نشین، گرمخانه و خزینه ببینید.
گرمابه حمام وکیل
گرمابه حمام وکیل شیراز یکی دیگر از قسمت های این بنای تاریخی است که هرگز رونق خود را از دست نداده است.
جاذبه های گردشگری نزدیک به حمام وکیل شیراز
همانطور که گفتیم جاذبه های گردشگری شیراز که در خیابان طالقانی قرار دارند یا فاصله اندکی با خیابان دارند زیاد است و شما می توانید طی یک روز از همه آن ها بازدید کنید. از مهمترین مکان های دیدنی شیراز در اطراف حمام وکیل می توان به ارگ کریم خان، موزه پارس، مدرسه خان، آب انبار وکیل، موزه خانه فروغ الملک، موزه هنر مشکین فام، خانه تاریخی منطقی نژاد، شاه چراغ شیراز، مسجد نصیرالملک، خانه زینت الملک اشاره کرد.
جالب است بدانید که اگر اهل پیاده روی باشید می توانید تنها با چند دقیقه پیاده روی در خیابان های شیراز به این جاذبه ها دسترسی داشته باشید. جاذبه گردشگری دیگری که فاصله آن با حمام وکیل زیاد نیست موزه سنگ هفت تنان نام دارد که البته بهتر است با خودرو به آنجا بروید زیرا ۳ کیلومتر و پانصد متر با این جاذبه فاصله دارد.
