توسط : شهر شیراز با آن هوای مطلوب و مردمان باصفایی که دارد یکی از بهترین گزینه های ممکن برای سفر و گردشگری در داخل کشورمان و در همه ایام سال به حساب می آید. بخش بزرگی از مهمترین جاذبه های گردشگری ایران در این شهر قرار دارند که اغلب آن ها متعلق به دوره زندیه است، زیرا کریم خان زند به عنوان بزرگ ترین پادشاه این سلسله، شهر چهار فصل شیراز را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرده بود. بازار وکیل، حمام وکیل، آب انبار و مسجد وکیل مجموعه زندیه شیراز را تشکیل میدهند؛ در این میان بازار وکیل شیراز بسیار معروف تر و پرطرفدارتر از جاذبه های دیگر این شهر است که در مجموعه زندیه شیراز قرار دارند. در این بخش از بزن بریم سفر با ما همراه باشید تا به معرفی یکی از معرو‌ف‌ترین و مهمترین مکان‌های تاریخی شیراز یعنی بازار وکیل بپردازیم.
فهرست مطالب
بازار وکیل شیراز کجاست؟
بخش قابل توجهی از جاذبه های گردشگری شیراز در بخش مرکزی این شهر واقع شده اند یا فاصله اندکی با مرکز شهر دارند. مجموعه زندیه و بالتبع بازار وکیل شیراز هم درست در مرکز شهر واقع شده و به علت متعدد بودن ورودی های بازار و همچنین به علت وسعت زیادی که دارد از طریق خیابان طالقانی و خیابان لطفعلی خان زند قابل دسترسی است. این بازار با پنج ورودی مختلف طراحی شده است اما ورودی اصلی این بازار در شرق میدان شهرداری قرار دارد. بازار وکیل شیراز تقریبا ۲۰۰ سال پیش به عنوان قلب تجاری این شهر آغاز به کار کرد و همچنان یکی از بزرگ ترین بازارهای شهر شیراز به حسال می آید.
آدرس بازار وکیل: شیراز، بلوار لطفعلی خان زند
مسیر دسترسی به بازار وکیل شیراز
دسترسی به بازار وکیل شیراز از طریق مترو و اتوبوس های درون شهری بسیار راحت تر از خودرو شخصی است. اگر با خودرو شخصی به این بخش از شیراز سفر کنید احتمالا با معضلاتی مانند ترافیک سنگین، نبود جای کافی برای پارک ماشین و تکمیل شدن ظرفیت پارکینگ های اطراف مواجه شوید. بنابراین بهتر است از مترو یا خط واحد شیراز برای رفتن به بازار وکیل استفاده نمایید. نزدیک ترین ایستگاه مترو شیراز به بازار وکیل در خیابان زندیه و نزدیک ترین ایستگاه خط واحد شیراز به بازار وکیل در میدان شهدا قرار دارد. با خرید تور گردشگری شیراز می توانید به راحتی از بازار وکیل و سایر جاذبه های گردشگری شیراز بازدید کنید.
زمان و هزینه بازدید از بازار وکیل شیراز
بازار وکیل شیراز از آن دست جاذبه های گردشگری استان فارس است که برای بازدید از آن نیازی به پرداخت هزینه نیست اما اگر به آن جا بروید بعید است که تحت تاثیر رنگ و لعاب مغازه ها قرار نگیرید و حسابی خرج نکنید. در این جا می توانید اصیل ترین و متنوع ترین سوغات شهر شیراز را تهیه کنید و به عنوان یادگاری به شهر خود ببرید. این بازار تقریبا از ساعت نه صبح باز می شود و در نیمه اول سال تقریبا تا ساعت ده و نیم شب و در نیمه دوم سال هم تقریبا تا ساعت هفت و نیم شب فعالیت می کند. این بازار در مناسبت های مذهبی تعطیل است و در روزهای جمعه هم رونق زیادی ندارد و اغلب فروشگاه های آن تعطیل هستند.
بهترین زمان بازدید از بازار وکیل شیراز
اگر می خواهید هیاهو و رنگ و لعاب اجناس و فروشگاه های بازار وکیل شیراز را در بهترین حالت ممکن ببینید بهتر است در روزهایی به غیر از روزهای جمعه به این بازار بروید. بازار وکیل در تایم صبح قدری خلوت تر است و راحت تر می توانید در مسیرهای عریض و تقاطع مانند آن قدم بزنید و به تماشای حجره ها بپردازید. نگران وضعیت دمایی بازار هم در روزهای بسیار سرد زمستان یا بسیار گرم تابستان نباشید. این بازار در روزهای گرم تابستان و حتی در دل بعد از ظهرها نیز به علت سقف بلند و تهویه مناسب، دمایی خنک و مطلوب دارد و در روزهای زمستان هم گرمای دلچسبی نسبت به خیابان های اطراف و فضاهای باز دارد. بنابراین در هر فصلی از سال می توانید به این شهر باصفا سفر کنید.
تاریخچه بازار وکیل شیراز
بازار وکیل به عنوان یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری ایران در قلب شهر شیراز قرار دارد و تاریخ ساخت و احداث آن به دوره زندیه و حکومت کریم خان زند می رسد. او بعد از سفر به لار و تماشای بازار قیصریه لار تصمیم گرفت تا بازار بزرگی را در شهر شیراز احداث نماید و از این رو بازار وکیل شباهت بسیار زیادی به بازار قیصریه لار دارد. در برخی از اسناد آمده است که ساخت این بازار ۱۹ سال و در برخی دیگر هم آمده است که ساخت آن ۲۱ سال طول کشیده است.
این اثر در ۱۷ تیر ماه ۱۳۵۱ ثبت ملی شد و بارها و بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. از مهمترین تغییراتی که در این بازار اعمال شده است می توان به سال ۱۳۱۵ اشاره کرد که در جهت ساخت خیابان زند، کاروان سراهای روغنی و قوامی از بین رفتند و ارتباط راسته شمالی با چهار سوق هم قطع شد. طی مرمت های بعدی اسنادی در این بازار پیدا شد که مربوط به صد سال قبل و دوره قاجار است و اطلاعات بیشتری در خصوص تاریخچه این بازار ارائه کرده است.
معماری بازار وکیل شیراز
بازار وکیل در زمینی به مساحت ۲۱۸۴۰ متر مربع و در سه بخش اصلی گذرگاه، حریم مغازه ها و فضای مغازه ساخته شد. گذرگاه ها بسیار عریض هستند و به هیچ وجه شبیه به راهرو نیستند. حریم مغازه با یک سکو بلند از گذرگاه و فضای مغازه تفکیک می شود و با عبور از آن می توانید به فضای مغازه که در قدیم الایام به عنوان “حجره” شناخته می شدند وارد شوید. مصالح به کار رفته در آن شامل سنگ های بزرگ، آجر، آهک و گچ است و به نوعی ساخته شده است که هیچ زلزله ای نتوانسته است به آن خدشه وارد کند.
طراحی بازار وکیل به شکل صلیب است و دو راهرو عریض شمالی_جنوبی و شرقی_غربی را شامل می شود. این شکل از طراحی باعث شده است تا در وهله اول متوجه نشوید که این بازار چه مساحت و وسعت بسیار زیادی دارد اما اگر بدون توجه به تابلوهایی که مسیرها و گذرگاه ها را تفکیک کرده است و مانند کوچه و خیابان برای هر کدام از آن ها نام خاصی را در نظر گرفته اند در آنجا قدم بزنید و محو تماشای مغازه ها و اجناس شوید احتمالا مسیر خروجی را گم کرده و به کمک بومیان برای خروج نیاز پیدا کنید.
در گذشته تقاطعی در مرکز بازار وکیل قرار داشت و حوضی مرمرین هم در مرکز آن بود که آب آن از طریق آب راه های هر مغازه تامین می شد اما امروزه دیگر خبری از این تقاطع که چهار سوق نامیده می شد نیست. نکته ای که در خصوص معماری بازار وکیل وجود دارد سقف بسیار بلند این بازار است که قبلا یازده متر ارتفاع داشت اما امروزه به علت مرمت های متعدد و بالا آمدن سطح بازار ارتفاع آن به ده متر رسیده است. سقف بسیار بلند این بازار شرایط مناسبی را برای تهویه هوا در این بازار بزرگ فراهم کرده است. مغازه‌ها هم به صورت دو طبقه طراحی شده اند و پستوی داخل حجره ها از نم گرفتگی اجناس در یک محیط بسته جلوگیری می کند.
جلوی هر مغازه یک سکو قرار دارد که در گذشته با ترنج کاری آن ها را تزیین کرده بودند و امروزه به یک پیشخوان برای مغازه ها تبدیل شده اند. در سقف بازار وکیل هم روزنه هایی وجود داشت که آن ها را هورنور می نامیدند و نور آفتاب به صورت غیر مستقیم از طریق آن ها وارد بازار می شد و فضای بازار وکیل را روشن می ساخت. بادگیرهای ساده ای هم در سقف بازار طراحی شده بود که کار سیستم های تهویه امروزی را انجام می داد.
راسته های بازار وکیل شیراز
بازار وکیل شیراز مانند بازارهای سنتی دیگر دارای راسته های متعددی است بدین صورت که در هر بخش مغازه ها و حجره هایی دیده می شود که به فروش یک نوع جنس یا دسته خاصی از اجناس می پردازند که در یک گروه قرار می گیرند. البته نمی توان از وجود خرده فروش ها نیز چشم پوشی کرد که باعث شده اند تا تنوع اجناس در یک راسته هم افزایش پیدا کند. راسته های بازار وکیل شیراز عبارتند از:
- راسته شمالی که شامل سرای احمدی، سرای روغنی و سرای گمرک است و بازار ترمه فروشان و کلاه دوزان نیز در همین راسته قرار دارد. در این بخش می توانید بیشتر مردم بومی شیراز را ببینید.
- راسته جنوبی یا بازار شمشیرگرها که در گذشته محل فروش انواع سلاح سرد بوده و امروزه با یازده جفت مغازه به محل فروش و عرضه انواع صنایع دستی ساخته شده توسط عشایر اختصاص یافته است. ورودی این بخش سردر مسجد وکیل شیراز هم می باشد و از طریق آن می توانید وارد کاروانسرای وکیل شوید که امروزه به عنوان کاروانسرای فیل هم شناخته میشود. این بخش برخلاف راسته شمالی بیشتر محل رفت و آمد مسافران و گردشگران شهر شیراز است.
- بخش غربی یا راسته ترکش دوزها که محل عرضه و فروش فرش های دستبافت و اصیل ایرانی است که البته به علت گران بودن به محل رفت آمد تعداد کمی از گردشگران اختصاص دارد.
- بخش شرقی یا راسته علاقه بندان با ۱۹ طاق و ۳۸ حجره مرکز فروش فرش، عطاری و انواع ادویه است. این بخش در گذشته محل تولید انواع روبان، نخ ابریشم، نخ های عادی و … بوده است.
خرید سوغات شیراز در بازار وکیل
در این بازار خرده فروشی های زیادی هم دیده می شود که شامل انواع خوراکی ها، عرقیجات، ظروف مسی، ادویه ها و حتی کافه و رستوران است. کلوچه، مسقطی سنتی، حلوا‌مسقطی لاری، نان برنجی و نان یوخه از مهمترین خوراکی ها و سوغات شیراز هستند. حیف است که راهی شیراز شوید و بدون خرید یکی از این اقلام با این دیار گرم و تاریخی خداحافظی کنید. گیاهان کوهی و بخصوص بهار نارنج هم به وفور در این بازار پیدا می شود. در سفر به شیراز از خرید بهار نارنج غافل نشوید.
در این بازار می توانید انواع گلیم، گبه و فرش اصیل ایرانی که عموما توسط عشایر درست شده اند را تهیه کنید. پارچه های این بازار بسیار زیبا، رنگارنگ و وسوسه برانگیز است. پارچه مورد علاقه تان را می توانید در این بازار تهیه کنید و به خیاط های بازار وکیل بسپارید تا در یک زمان اندک لباس مورد علاقه شما را بدوزند و به شما تحویل دهند. انواع قلم زنی، خاتم کاری و منبت کاری هم در این بازار صورت می گیرد که تماشای آن ها هوش از سر انسان می برد و شما را غرق دنیای هنر و خیال می کند. زیورآلات بسیار زیبا، لباس‌های محلی، انواع چرم، ظروف نقره و مسی هم در این بازار دیده می شود.
جاذبه های گردشگری نزدیک به بازار وکیل شیراز
حمام وکیل، مسجد وکیل و آب انبار وکیل از نزدیک ترین جاهای دیدنی شیراز به بازار وکیل هستند که بهتر است بگوییم هیچ فاصله ای با این جاذبه گردشگری شیراز ندارند. کمی دورتر از این بازار و به صورت پیاده می توانید از ارگ کریم خان، موزه پارس، مدرسه خان، موزه خانه فروغ الملک، موزه هنر مشکین فام، خانه منطقی نژاد، مسجد نصیر الملک و خانه زینت الملک بازدید کنید.
همچنین می توانید سوار تاکسی یا خط واحد شده و یک یا چند خیابان آن طرف تر از موزه سنگ هفت تنان بازدید کرده یا به شاه چراغ بروید و آن شیراز را زیارت کنید. اگر قصد دارید با خرید تور گردشگری به شیراز سفر کنید باید به خاطر داشته باشید که تورهای گردشگری شیراز اصولا یک روز را به بازدید از همه این ها اختصاص می دهند چرا که با فاصله اندکی که از یکدیگر دارند امکان بازدید از همه آن ها طی یک روز وجود دارد.
