توسط : ایران کشور دیدنی های عجیب است به طوری که به هر گوشه ای از آن بروید چیزی خواهید دید که باعث شگفتی شما خواهد شد. بسیاری از این شگفتی ها در استان کرمان وجود دارند. حتما نام ارگ بم و ارگ راین را شنیده اید ولی باید بدانید که این ها تنها جاذبه های دیدنی شگفت انگیز استان کرمان نیستند، یکی دیگر از جاذبه های گردشگری استان کرمان که بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است گنبد جبلیه کرمان است. این گنبد دارای معماری خاص و ویژه ای است و قدمت تاریخی زیادی دارد. اگر تا الان از این گنبد بازدید نکردید باید فرصتی را فراهم کنید تا به استان کرمان سفر کرده و به تماشای هنر بی نظیر ایرانیان بروید. در این مطلب از بزن بریم سفر قرار است که شما را با این مقاله برای این سفر آماده کنیم و هر اطلاعاتی نیاز دارید در اختیار شما قرار دهد.
فهرست مطالب
گنبد جبلیه کرمان کجاست؟
گنبد جبلیه کرمان در شرق شهر کرمان و در خیابان شهدا واقع شده است. این گنبد همچنین در دامنه کوه های مسجد صاحب الزمان قرار دارد.
زمان و هزینه بازدید از گنبد جبلیه کرمان
در هر زمانی می توانید از نمای بیرونی ساختمان بازدید کنید ولی برای ورود به آن باید حتما روزهای غیر تعطیل و غیر از ایام سوگواری به آن جا سر بزنید.
گنبد جبلیه کرمان را بشناسید
گنبد جبلیه کرمان در شرق شهر کرمان قرار دارد و دو قبرستان صاحب الزمان و سید حسین نزدیک به آن هستند. مصالح به کار رفته در ساخت گنبد جبلیه سنگ و گچ است. گنبد جبلیه را با نام های گنبد گبری، گنبد گنج و گنبد زیگ نیز می شناسند.
این بنای تمام سنگی در میان یک پارک سرسبز قرار گرفته است و اگرچه هنوز با قطعیت درباره تاریخ ساخت آن نظری وجود ندارد ولی از دهه هفتاد کتیبه های سنگی مختلفی از دوره های تاریخی متفاوت در آن قرار داده شده تا مورد توجه بازدید کنندگان قرار بگیرد. در سال ۱۳۱۶ بود که این بنا به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد.
تاریخچه گنبد جبلیه
این که این گنبد کِی و چرا ساخته شده است هنوز مورد بحث است. برخی گنبد جبلیه را آتشکده یا مقبره زرتشتیان می دانند و برخی دیگر معتقدند که این گنبد در واقع مقبره سید محمد تباشیری است. در این باره پژوهشگران اروپایی نیز نظراتی داده اند که می توان از جمله آن ها به هیلن براند اشاره کرد. او گفته است که این گنبد در زمان سلجوقیان ساخته شده است. این نظر چندان درست به نظر نمی آید، چرا که به گفته بسیاری این مکان احتمالا پیش از اسلام و توسط زردشتی ها ساخته شده است.
برخی قدمت این سازه را به دوره ساسانیان نسبت می دهند و معتقدند که در سال های بعد این مکان تعمیر و مرمت شده است. یکی از کسانی که دستور مرمت این مکان را داد محمد بن الیاس حاکم سلجوقی بود.
معماری گنبد جبلیه
گنبد جبلیه یک پی سه متری دارد و از سنگ ساخته شده است. هشت طرف آن، هشت در به عرض دو متر قرار گرفته است ولی امروزه برای این که از تخریب بنا جلوگیری شود و استحکام آن افزایش پیدا کند درها با سنگ مسدود شده اند و تنها یکی برای ورود بازدیدکنندگان باز گذاشته شده است.
استفاده از تخم مرغ، شیر شتر و خاکستر به جای آب در ساخت گنبد جبلیه موضوعی است که برخی مورخان به آن اشاره کرده اند ولی به اثبات نرسیده است. در حقیقت مصالح به کار رفته در این دیوار به جز سنگ لاشه، ملات گچ و آهک هستند که گچ از بیرون و آهک از داخل در ساخت آن به کار رفته است.
قطر داخل آن ۵.۵ متر و هر یال آن نیز ۵.۵ متر است، ضمن این که منتهی الیه آن دایره ای و پوشش گنبد آجری است. گنبد گبری تنها گنبد در کرمان است که با استفاده از سنگ ساخته شده است.
ویژگی های گنبد بنای جبلیه
گنبد این بنا با استفاده از آجر ساخته شده است و ارتفاع ساقه گنبد آن هشت متر است. نورگیرهایی در وسط گنبد تعبیه شده است. این گنبد دوپوش طراحی شده بود که یا به دلیل ناتمام ماندن ساخت پوش دوم و یا تخریب شدن آن پوش دوم کامل نیست.
از داخل تزئیناتی با گچبری روی گنبد انجام شده است که ساخت پوش دوم را ناتمام گذاشته است. قسمت پایین آن فاقد تزئین است یا این که اگر هم تزئینی انجام شده بود اکنون اثری از آن نیست.
موزه سنگ کرمان
همانطور که اشاره کردیم در گنبد جبلیه کرمان کتیبه های سنگی و سنگ های حجاری شده برای بازدید علاقه مندان قرار داده شده است. این مکان در واقع یک موزه سنگ است که این کتیبه ها را از دوره های مختلف تاریخی در خود جای داده است.
از جمله کتیبه هایی که در این موزه نگهداری می شود کتیبه مسجد آبدر اشکان رابر بافت است که قدمت آن به سال ۴۲۵ قمری می رسد. ساخت این مسجد به دستور عبدالله بن یوسف در دوره آل بویه انجام شد. این سنگ معروف به سنگ عصین گردون آبدر است که در این لقب عصین معنای رعد و برق دارد.
یکی دیگر از کتیبه های موجود در این موزه کوچک ترین سنگ قبری است که در استان کرمان وجود دارد. این سنگ ۲۲ در ۲۶ سانتی متر ابعاد دارد و در حاشیه آن آیات قرآن حکاکی شده است. در قسمت چپ نیز نام فرد فوت شده و سال وفات او ذکر شده است که ظاهرا سال ۵۴۱ هجری قمری است.
سنگ قبر دیگری نیز در این موزه وجود دارد که متعلق به قبر میرزا آقاخان، پسر میرزا احمد علی خان وزیری، نویسنده تاریخ کرمان است. ظاهرا او با پدرش در نوشتن این تاریخ همکاری داشته است. تاریخ وفات او روی سنگ قبر ماه شوال در سال ۱۳۱۷ هجری قمری ثبت شده است.
وقف نامه های سنگی نیز در این موزه ارزشمند موجود هستند که می توانید از آن ها بازدید کنید. یکی از این وقف نامه ها کتیبه وقف آتشکده روستای قنات غستان است که پس از تخریب آتشکده توسط کارشناسان به این موزه منتقل شد. وقف نامه مذکور در سال ۱۲۸۲ هجری قمری نوشته شده است.
همه مکان های تاریخی که در ایران قرار دارند بخشی از هویت تاریخی ما هستند و ما موظفیم با بازدید و مطالعه این بناها تاریخ خود را بهتر بشناسیم. اگر شما هم از این بنا بازدید کردید با ما در بخش کامنت ها تجربیات خود را به اشتراک بگذارید.
