یکی از قلعه های دیدنی و معروف ایران که از قدیمی ترین جاذبه های گردشگری لرستان و حتی ایران بشمار می آید، قلعه فلک الافلاک است که در مرکز شهر خرم آباد و بر روی یک تپه در نزدیکی رودخانه جای گرفته است. زمان ساخت این قلعه به دوره ساسانیان باز می گردد. امروزه قلعه فلک افلاک به نمادی از شهر خرم آباد و مرکز ثقل تاریخی آن تبدیل شده است. قلعه فلک الافلاک یک بنای بزرگ خشتی است که در ابتدا با دوازده برج بنا ساخته شد ولی اکنون تنها دو برج شمال غربی و جنوب شرقی قلعه باقی مانده است. قلعه فلک افلاک بعد از مرمت های انجام شده با داشتن دو موزه دیدنی مردم شناسی و باستان شناسی عملا به یکی از جاذبه های مهم گردشگری خرم آباد تبدیل شد. در ادامه با بزن بریم سفر همراه باشید تا هر آنچیزی که لازم است تا در خصوص قلعه فلک و الافلاک لازم است بدانید را در اختیار شما قرار دهیم.
فهرست مطالب
- مسیر دسترسی به قلعه فلک الافلاک لرستان
- وضعیت جغرافیایی قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- تاریخچه قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- کاربرد قلعه فلک افلاک در دوران های مختلف
- قلعه فلک الافلاک خرم آباد در دوران پهلوی
- قلعه فلک الافلاک خرم آباد پس از انقلاب
- ویژگی معماری قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- حیاط های قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- کانال های رطوبتگیر در قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- چاه موجود در قلعه فلک و الافلاک خرم آباد
- مرمت و بازسازی قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- آثار تاریخی نزدیک به قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- موزه های قلعه فلک الافلاک خرم آباد
- ویژگی بازدید از قلعه فلک الافلاک لرستان
- امکانات بازدید از قلعه فلک الافلاک لرستان
مسیر دسترسی به قلعه فلک الافلاک لرستان
آدرس قلعه فلک و الافلاک، استان لرستان، شهرستان خرم آباد، خیابان امام خمینی، خیابان دوازده برجی، قلعه فلک و الافلاک است. برای دسترسی به این قلعه تاریخی می توانید از سیستم اتوبوسرانی شهر خرم آباد استفاده نمایید، لازم به ذکر است که نزدیک ترین ایستگاه اتوبوس به قلعه فلک و الافلاک، ایستگاه سبزه میدان در خیابان امام خمینی شهر خرم آباد است.
وضعیت جغرافیایی قلعه فلک الافلاک خرم آباد
بنای قلعه فلک افلاک بر روی صخرهها و با اشراف به دره تاریخی خرم آباد ساخته شده است. این جاذبه گردشگری لرستان، مساحتی حدود ۵۳۰۰ متر مربع دارد. حدود ۲۲۸ متر از محیط های اطراف قلعه، متعلق به محوطه آن است. بلندترین دیوار آن ۲۲.۵ متر بالاتر از سطح زمین واقع شده است. از دامنه شمالی تپه ای که قلعه فلک الافلاک بر روی آن وجود دارد، چشمه ای به نام گلستان جاری می شود، ولی آب آشامیدنی مورد نیاز از چاهی داخل قلعه که عمق ۴۰ متر دارد، تامین می شود. داخل قلعه چهار سالن بزرگ وجود دارد. دو حیاط خلوت، چندین تالار کوچک نیز به علاوه اتاق ها و دروازه هایی به سمت شمال ساخته شده از بناهای داخل قلعه است.
تاریخچه قلعه فلک الافلاک خرم آباد
قلعه فلک الافلاک خرم آباد نام های گوناگونی در زمانهای مختلف داشته است. مانند دژ شاپورخواست، سابرخواست، قلعه خرمآباد، دوازده برجی و کاخ اتابکان از جمله نام های قلعه فلک الافلاک در طول تاریخ است. قلعه خرمآباد از دوره قاجار به بعد، قلعه فلک الافلاک نام گرفت. از سده ششم هجری، پس از ساختن شهر جدید خرمآباد، این قلعه بهنام قلعه خرمآباد معروف شد.
متاسفانه مدارک معتبری در مورد تاریخچه قلعه فلک الافلاک خرم آباد در دست نیست. در دوره شاپور اول ساسانی و در قرن سوم میلادی، شهری به نام شاپورخواست وجود داشته که به خرابه مبدل شده و خرم آباد فعلی جایگزین آن گردیده است. این قلعه در قرن چهارم هجری به فرمان بدرین حسنویه (از حاکمان لرستان) تجدید بنا گردید، چرا که با توجه به وجود قلعه در ارتفاعات، قلعه فلک الافلاک به یک موقعیت استراتژی در دوران حکومت این حاکم لرستان تبدیل شده بود. البته قلعه فلک الافلاک خرم آباد در زمان آل بویه نیز مانند دیگر دوران ها بسیار مورد توجه حاکمان وقت بوده است.
این قلعه رفته رفته تا زمان صفویه و قاجار به حالت نیمه مخروبه درآمد و فقط در طول این مدت توسط شخصی به نام میرزا ابوطالب خان بازسازی مختصری شد، اما در حکومت قاجار به صورت مقر حکومت و مرکز اداری و نظامی منطقه درآمد و بهدستور محمدعلی میرزا بازسازی کاملی از قلعه صورت گرفت. به علاوه اینکه دیوانخانه و سربازخانه نیز در قسمت پایین قلعه احداث شد.
قلعه فلک افلاک لرستان در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۴۸ با شماره ثبت ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاربرد قلعه فلک افلاک در دوران های مختلف
شاید برایتان جالب باشد بدانید که قلعه فلک افلاک خرم آباد در طی سالیان مختلف علاوه بر تغییرات ظاهری، کاربری های مختلفی نیز داشته است.
در دوره ساسانی با اهداف حکومتی و نظامی، نگهداری اسرای رومی از آن استفاده می کردند و در قرن چهارم هجری قمری، در زمان آل بویه، به دلیل موقعیت استراتژیک قلعه، بهعنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور درآمد.این قلعه در قرن چهارم هجری در حکومت خاندان بدر به عنوان خزانه استفاده می شده است.
در قرن ششم هجری با ساخت شهر جدید خرم آباد بر روی ویرانههای شهر شاپورخواست، قلعه فلک الافلاک در وسط شهر قرار گرفت و بعنوان محل اقامت والیان دوران مختلف مورد توجه قرار گرفت. مثلا این قلعه، در دوره صفویه تا قاجار، مقر اقامت حکومت اتابکان لر کوچک و والیان لرستان بود. در دوران قاجار قلعه فلک افلاک کاربرد خزانه حکومتی حاکمان لرستان و مرکز اداری و نظامی منطقه داشت.
قلعه فلک افلاک لرستان در دوران پهلوی، پادگان نظامی، زندان سیاسی و انبار مهمات محسوب میشد.
پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، سپاه پاسداران یک پادگان نظامی در جنوب قلعه فلاکالافلاک ساخت که باعث اشغال اطراف قلعه شد. این اتفاق باعث شد تا مدتها آزادسازی حریم قلعه و ثبت جهانی آن مختل شود.
در حال حاضر، موزه های باستان شناسی، مردم شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیاء، مرکز فروش تولیدات فرهنگی و چایخانه سنتی در قلعه فلک افلاک لرستان راه اندازی شده اند.
قلعه فلک الافلاک خرم آباد در دوران پهلوی
در دوران رضاشاه جهت اصطبل و سربازخانه و ستاد لشکر ۵ ارتش شاهنشاهی ایران ساختمانهایی در محدوده حصار ۱۲برجی ساخته شد. تا سال ۱۳۳۰ مهمات لشکر ۵ مخصوصاً مین و مواد منفجره در این قلعه نگهداری می شد و پس از آن قلعه فلک و افلاک را برای نگهداری تبعیدی ها و زندانیان سیاسی در نظر گرفتند. فضای داخلی تالارهای قلعه به همین منظور دستکاری گردید به طوریکه در وسط تالارها، کانالی کندند و زندانیان از دو طرف کانال در یوغهای خود پای در کانال داشتند.
در سال ۱۳۳۸ تخریب برج شمال غربی بر اثر زمین لرزه تخریب شد. تا سال ۱۳۴۷ از قلعه فلک و افلاک خرم آباد به عنوان زندان استفاده میشد و در سال ۱۳۴۸ در زمان کوتاهی به بایگانی راکد ارتش تبدیل گردید. در همین سال به عنوان یک بنای تاریخی به اداره فرهنگ و هنر لرستان واگذار شد و با شماره۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.
در سال ۱۳۴۹ این قلعه توسط ارتش به وزارت فرهنگ و هنر سابق واگذار شد. در سال ۱۳۵۴ موزه مردم شناسی لرستان در آن برپا گردید همچنین در این سال، قلعه فلک و افلاک میزبان نمایشگاه منطقهای مردم شناسی لرستان شد و در سال ۱۳۵۶ موزه مفرغ های لرستان در آن افتتاح شد.
قلعه فلک الافلاک خرم آباد پس از انقلاب
پس از شروع جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۵۹، اشیای موزه جمعآوری گردید، ولی پس از جنگ با مرمت قسمتی از بنا، نمایشگاه عکس، سنگ و سفال افتتاح شد. در سال ۱۳۷۶ موزه باستانشناسی شروع به کار کرد، ولی به علت کمبود امکانات مورد نیاز تا سال ۱۳۷۸ عملا راهاندازی نشد.
امروزه دو ساختمان از مجموع ساختمان های این قلعه، در محوطه سپاه پاسداران باقی است ولی ساختمان اصطبل در سال ۱۳۷۸ توسط سپاه خراب شد و حصار ۱۲ برجی و قلعه به پادگان نظامی تبدیل گردید.
در سال ۱۳۷۸، بخش شمالی حیاط اول، تبدیل به چایخانه تبدیل شد و در سال ۱۳۷۹ آزمایشگاه مرمت آن تجهیز و به بخش جنوبی حیاط اول در برج نوساز منتقل گردید.
امروزه دو ساختمان از مجموعه ساختمانهای قلعه در محدوده فعلی دانشگاه لرستان باقی مانده که یکی از آنها در دو طبقه و محل برگزاری کلاسهای درس میباشد. این ساختمان در فهرست آثار ملی ایران با شماره ۳۷۶۵ به ثبت رسیده است. در سال ۱۳۷۳ قرینه این ساختمان توسط دانشگاه لرستان تخریب و به جای آن دپارتمان شیمی ساخته شد. ساختمان دوم، یک طبقه است که امروزه کاربری بانک دارد.
این دو ساختمان در جهت شرقی–غربی ساخته شدهاند. علاوه بر آنها، بنای دیگری از دوره پهلوی در محل کنونی باشگاه افسران باقی مانده که بهشکل نامطلوبی با سیمان سفید روی آن را پوشاندهاند.
ویژگی جالب این دو ساختمان، یک دست بودن و هماهنگی آنها با بافت تاریخی اطراف قلعه است که یک دوره تاریخی از معماری ایران به نام معماری ایرانی–فرنگی را نشان میدهد. کاربرد پلان متقارن، استفاده از درز انبساط، آجرکاری به صورت برجسته در ساختمان دانشگاه و همچنین سقفهای شیروانی از ویژگیهای معماری جدید در این دو ساختمان است.
ویژگی معماری قلعه فلک الافلاک خرم آباد
علاوه بر وجود جذابیت های معماری قلعه فلک الافلاک لرستان، برخی این قلعه را بخاطر قرارگیری آن در مرتفع ترین نقطه شهر خرم آباد، به کاخ الحمرای اسپانیا تشبیه کرده اند.
پلان ساخت بنای این قلعه تاریخی به صورت هشت ضلعی نامنظم با الگوی مستطیل شکل است. زیرقلعه، چشمه آب گلسان جریان دارد که از دامنه شمالی این تپه تاریخی سرچشمه می گیرد. عمده مصالحی که در ساخت قلعه از آن استفاده شده، سنگ، آجر قرمز و بزرگ، خشت و ملات گچ و آهک می باشد. گچبری، آجر کاری و کاشی کاری از جمله تزییناتی هستند که در قلعه فلک الافلاک استفاده شده اند.
قلعه فلک الافلاک ساختاری دو لایه و خشتی مانند داشته است. این قلعه تا حدود یک قرن پیش با دوازده برج بنا شده که نمادی از تعداد ماه های سال و همچنین ۱۲ ساعت در یک نیم روز بوده، اما در حال حاضر تنها ۸ برج از آن باقیمانده است که برج های شمال غربی و جنوب شرقی قلعه از بقایای آن است. همچنین این قلعه ۲ صحن و ۳۰۰ جان پناه دارد. ارتفاع بلندترین دیوار قلعه تا سطح تپه ۲۳ متر است. از ویژگی های جالب توجه قلعه فلک الافلاک، وجود راه های فرار مخفی در ضلع جنوبی و فضاهای زیر زمینی در ضلع شمال و شرق است.
ورودی قلعه در بدنه برج جنوب غربی و در قسمت شمالی به عرض ۱۰ متر و ۲۰ سانتیمتر و ارتفاع ۳ متر است که بر روی تپه ای به ارتفاع ۴۰ متر ساخته شده است. پس از گذر از راهرو ورودی به حیاط اول وارد می شوید. راهروی ورودی حیاط دوم نیز در گوشه جنوب شرقی حیاط اول و از زیر یک طاق نمای بلندی می گذرد. طاق نمای دیگری در گوشه شمال شرقی حیاط اول وجود دارد که چاه آبی که در قلعه وجود دارد، در محوطه پشت این طاق نما حفرشده است.
گنبدهای قلعه فلک الافلاک از نوع چهار بخش رگ چین هستند. این نوع گنبدها از انواع گنبدهای آجرکاری حرفه ای ایرانی هستند. در این گنبدها توسط آجرهای یک رنگ، طرح هایی مانند دایره و بیضی ایجاد شده است. نکته قابل توجه در معماری گنبدها، متعادلسازی وزن گنبدها با استفاده از سازه هایی به نام طاق های آهنگ است که بیشتر در قسمت شرقی قلعه فلک الافلاک وجود دارد.
مورد جالب دیگری که در معماری این قلعه به چشم میخورد، وجود کنگره ها و روزنه هایی بر روی برج های این قلعه است که در گذشته هنگام حمله دشمن و عملیات نظامی کاربرد داشته است. میتوان گفت مهم ترین برج های موجود در قلعه فلک الافلاک، برج سلجوقی و برج شمالی، به دلیل موقعیت مکانی مناسب این برج ها و نقش دفاعی آن ها در برابر حملات دشمن بوده است.
حیاط های قلعه فلک الافلاک خرم آباد
در قلعه فلک الافلاک دو حیاط وجود دارد. اولین حیاط توسط چهار برج احاطه شده است. دو برج در شمال و شمال غربی و دو برج دیگر در جنوب غربی و جنوب حیاط قرار گرفته اند. حیاط دوم نیز شبیه به حیاط اول است. در چهار سمت حیاط دوم، تالارهایی بزرگ ساخته شده که به یکدیگر ارتباط دارند. این قسمت همان جایی است که امروزه تبدیل به موزه گردیده است. در دوره صفویه تا قاجار به این قلعه مستحدثاتی اضافه گردید.
حیاط اول قلعه فلک الافلاک خرم آباد
حیاط اول قلعه فلک الافلاک خرم آباد در جهت شمالی–جنوبی طراحی شده که ابعاد ۵/۲۲×۳۱ متر دارد. این حیاط دارای ۸ اتاق است و اطراف آن چهار برج وجود دارد، بطوریکه دو برج آن در شمال و شمال غربی و دو برج دیگر در جنوب و جنوب غربی قرار گرفته است.
یک حمام در شمال این حیاط قرار دارد و چاه نیز در نزدیکی آن حفر شده است تا بتوانند آب مورد نیاز مصرفی حمام تامین گردد. در ابتدا فلک الافلاک تنها دارای یک حیاط بود اما ساخت و ساز اتاق در این حیاط باعث شد تا به دو حیاط تقسیم شود.
حمام قدیمی موجود در حیاط اول قلعه فلک الافلاک خرم آباد
در ضلع شمالی حیاط اول و در نزدیکی چاه قلعه فلک الافلاک خرم آباد، حمام قدیمی این قلعه قرار داشته است. تا اواخر حکومت قاجاریان از این حمام استفاده می شده بطوریکه آثار به جا مانده از این دوران مانند تنبوشههای سفالی، نقشهای آهکی بری و کانالهای زیرزمینی، هنوز در حمام قابل مشاهده است.
حیاط دوم قلعه فلک و الافلاک خرم آباد
در جنوب ساختمان وسط قلعه، راهرویی قرینه به طول ۲۲ متر وجود دارد که توسط آن به حیاط دوم می رسید. این حیاط که در جهت شرقی–غربی است، ابعاد ۲۱×۲۹ متر دارد و همانند حیاط اول از چهار برج تشکیل شده است. در چهار سمت این حیاط، تالارهای بزرگی قرار دارد که به یکدیگر مرتبط بوده و امروزه تبدیل به موزه شده اند. از نکات جالب در معماری این قسمت از بنا، وجود راه های مخفی در ضلع جنوبی و فضاهای زیرزمینی در ضلع شمالی و شرقی آن است. ۱۶ اتاق و ۱۱ کفشکن بخش های دیگر حیاط دوم قلعه را تشکیل می دهند.
کانال های رطوبتگیر در قلعه فلک الافلاک خرم آباد
به نظر میرسد که قلعهٔ فلک و الافلاک دارای کانالهای رطوبتگیر است. در واقع مهندسان ساسانی به دلیل آگاهی از تغییرات اقلیمی و وضعیت آبهای زیرزمینی، قلعه را به سیستمی رطوبتگیر مجهز نمودهاند.
قبلا کارشناسان تصور میکردند، این کانالها که با ارتفاع بیش از یک متر تمام محوطهٔ زیر قلعه را پوشانده، مخفیگاهی برای ساکنان بوده است. به علت این که قلعهٔ فلک و افلاک با مصالح مانند سنگ و چوب -که در مقابل رطوبت آسیبپذیرند- ساخته شده، این قلعه در بلندترین نقطهٔ شهر خرمآباد ساخته اند تا باد به داخل بنا نفوذ کند و پایههای آن را خشک نماید.
چاه موجود در قلعه فلک و الافلاک خرم آباد
در شمال شرقی حیاط اول قلعه فلک الافلاک و در پشت یک طاقنمای بلند، یک چاه آب وجود دارد. عمق ۴۰ متری این چاه بیشتر با برش صخره به سرچشمهٔ آب گلستان راه یافته است. چشمه گلستان، در زیر تپه قلعه جریان دارد و همراه با استخر و پارک اطراف قلعه، باعث زیبایی بیشتر این قلعه شده است.
در گذشته آب مورد نیاز ساکنین قلعه فلک افلاک از همین چاه تأمین میشده و اکنون نیز قابل استفاده است. این چاه عمیق ترین چاه دستکند ایران است. حفره هایی به صورت قرینه و در روبروی یکدیگر در بدنه چاه وجود دارد که در گذشته برای بالا رفتن از چاه و ایجاد داربست از آن استفاده میشده است.
نکته جالب توجه در مورد این چاه، کشف سلاح در آن است. موقعی که این چاه را بررسی کردند به پوششی روی قسمت آبی چاه برخوردند که چوب ها و آهن هایی بر روی آن وجود داشت. پس از یکسری تحقیقات مشخص شد این اشیا، انواع اسلحه شامل برنو، سه تیر، ساچمه ای هستند که در زمان رضاشاه پهلوی هنگام خلع سلاح عشایر لرستان از مردم گرفته شده است.
مرمت و بازسازی قلعه فلک الافلاک خرم آباد
با وجود قدمت تاریخی و اهمیت زیاد قلعه فلک الافلاک خرم آباد، متاسفانه این اثر ارزشمند، آنچنان که باید در طول سالیان مورد توجه قرار نگرفته و مرمت های به موقعی از آن انجام نشده است.
در ابتدای سال ۱۳۸۹ اولین مرحله از مرمت این اثر تاریخی از طرف سازمان میراث فرهنگی استان لرستان به اتمام رسید. این مرمت شامل ترمیم آبروهای کف حیاط با سنگ تراشیدهشده به ضخامت ۶ سانتیمتر، بندکشی و تعویض آجرهای قلعه، دوبارهچینی کنگرههای تخریب شده و قوس طاقهای قلعه فلک افلاک و همچنین مرمت در و پنجرههای ورودی بود. البته بعد از مرمت های صورت گرفته، دوباره آسیب هایی از سیل بهار ۱۳۹۸به این قلعه وارد شد. این سیل بخشی از تپه زیرین قلعه را خالی کرده و باعث ایجاد ترک هایی با ارتفاع حدود ۲۰ متر روی دیوار بلند این قلعه شده است. متاسفانه در حال حاضر وضعیت قلعه فلک الافلاک خرم آباد خیلی مطلوب نیست.
طبق برنامه دفتر منطقهای اسکان بشر سازمان ملل متحد، خرمآباد بهعنوان یک شهر نمونه گردشگری در نظر گرفته شد. علت انتخاب آن اجرای طرح توسعه پایدار شهری بر مبنای گردشگری بود. محور اجرای این طرح، قلعه فلک و الافلاک است. ساماندهی فضای اطراف این قلعه و همچنین طرح مرمت و حفاظت از سایر آثار تاریخی سطح شهر خرمآباد نیز جزء این طرح محسوب میگردد.
آثار تاریخی نزدیک به قلعه فلک الافلاک خرم آباد
از آثار تاریخی مجاور قلعه فلک الافلاک میتوان به غارهای پیش از تاریخ دره گرم خرمآباد، سنگ نوشته خرمآباد، مناره آجری، پل شاپوری، آسیاب گبری و گرداب سنگی اشاره نمود. مناره آجری سازه تاریخی معروفی است که ۹۰۰ سال پیش در جنوب شهر خرم آباد ساخته شد. ارتفاع مناره ۳۰ متر و مساحت پایه آن ۵.۵ متر است. برای بازدید از این مناره، باید مسافتی حدود ۳ کیلومتر را از قلعه طی کنید.
سنگ نبشته در واقع نوشته هایی است که در شمال قلعه فلک الافلاک قرار گرفته و به خط کوفی است. ارتفاع آن حدود ۳.۵ متر و مربوط به قرن ششم میلادی است. بر روی این سنگ احکامی راجع به بخشش مالیات، چراندن دام در چراگاههای شاپورخواست و ممنوع کردن برخی سنتهای ناپسند در آن زمان حک شده است. برای بازدید از این سنگ نبشته ، باید مسافتی حدود ۲کیلومتر را از قلعه طی کنید.
پل شکسته یا پل شاپوری، پلی قدیمی در مرکز شهر خرم آباد است که در دوران ساسانیان ساخته شد. طول آن ۳۵۰ متر و عرض آن ۵.۸ متر و ارتفاع آن از بستر رودخانه ۸ متر است. برای بازدید از پل شاپوری ، باید مسافتی حدود ۳.۴ کیلومتر را از قلعه طی کنید.
موزه های قلعه فلک الافلاک خرم آباد
وجود موزه های دیدنی در حیاط دوم قلعه فلک افلاک که به دو بخش موزه مردم شناسی و باستان شناسی تقسیم می شود، باعث جذب گردشگران زیادی به این قلعه شده است. موزه باستان شناسی خرم آباد ابتدا در دوران پهلوی و با نمایش تعدادی آثار فرهنگی شروع به کار نمود. پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ این موزه برای مدتی تعطیل شد و پس از جنگ ایران و عراق و در سال ۱۳۶۷، فعالیت خود را از سر گرفت. در این موزه، ۱۲ ویترین وجود دارد که در هرکدام ۵۰ اثر تاریخی از آثار کشف شده در استان لرستان چیده شده است. مهم ترین اشیای موجود در این موزه، اشیای کشف شده از غار کلماکره لرستان است که قدمت تاریخی آنها به دوران هخامنشی و قبل از آن می رسد. موزه مردم شناسی قلعه فلک افلاک خرم آباد از سال ۱۳۸۱ فعال است. ۱۲ سالن دارد که جلوه هایی از آداب و رسوم و ویژگی های فرهنگی مردم لر را با استفاده از ماکت های جذاب به علاقمندان و بازدیدکنندگان نمایش می دهد.
ویژگی بازدید از قلعه فلک الافلاک لرستان
زمان بازدید از این قلعه، همه روزه به جز تعطیلات از ساعت ۰۸:۰۰ تا ۲۱:۰۰ در نیمه اول سال و از ساعت ۰۸:۰۰ تا ۱۹:۰۰ در نیمه دوم سال است. هزینه بلیت مبلغ ۹۰۰۰ تومان برای گردشگران ایرانی و ۸۰۰۰۰ تومان برای گردشگران خارجی در نظر گرفته شده است.
امکانات بازدید از قلعه فلک الافلاک لرستان
از جمله امکانات موجود در قلعه، عکاسی با لباس های محلی، عرضه خوراکی های محلی در اطراف قلعه، وجود آزمایشگاهی مجهز جهت مرمت اشیا باستانی، کتابخانه، بازارچه صنایع دستی، وجود تابلوهای راهنما است.