همه چیز در مورد ژئوپارک قشم

سرزمین ما ایران آنقدر پهناور و بی نظیر است که اگر اراده کنید می توانید در آن هرچه می خواهید از زیبایی های طبیعی پیدا کنید. فرقی نمی کند که به شمال یا جنوب، شرق یا غرب ایران سفر کنید، چرا که سراسر ایران دیدنی هایی دارد که می تواند شما را ساعت ها به خود خیره کند. بعید است به عنوان یک ایرانی نام جزیره قشم را نشنیده باشید، چرا که بسیاری از جهانگردهای خارجی نیز این جزیره را می شناسند. جزیره قشم دارای جاذبه های توریستی طبیعی و غیرطبیعی زیادی است و این دیدنی ها به علاوه نزدیکی آن به جزیره کیش این جزیره را تبدیل به یکی از قطب های گردشگری در ایران کرده است. در میان دیدنی های جزیره قشم یکی همچون نگینی در سطح جهانی می درخشد. نام این بخش دیدنی از جزیره قشم ژئوپارک قشم است. اگر علاقه مند به دیدنی های زمین شناسی و طبیعی هستید در ادامه این مطلب با ما در بزن بریم سفر همراه باشید تا به معرفی و بررسی دقیق ژئوپارک قشم بپردازیم.

معرفی ژئوپارک قشم

ژئوپارک به منطقه ای اطلاق می شود که در آن تعداد زیادی میراث زمین شناسی مدیریت و به طور دقیق نگهداری می شوند. برای این که یک منطقه به عنوان ژئوپارک شناخته شود باید مرزهای آن کاملا مشخص شده باشند و وسعت کافی داشته باشد.

یونسکو برای ژئوپارک ها اهمیت زیادی قائل است چرا که عموما در ژئوپارک ها پدیده های زمین شناختی نادری قرار می گیرند. ژئوپارک قشم اولین ژئوپارک خاورمیانه است که توانست در شبکه جهانی ژئوپارک های ملی تحت حمایت یونسکو ثبت شود.

یکی از اهداف مهمی که ژئوپارک ها دنبال می کنند این است که دانش مردم را درباره زمین شناسی و تاریخچه زمین بالا ببرند و این مهم را به مردم یادآوری کنند که همه باید به سهم خود در نگهداری این گنجینه های عظیم تلاش کنیم.

موقعیت جغرافیایی جزیره قشم باعث شده است که در طی میلیون ها سال پدیده های زمین شناسی مختلفی در این جزیره به وجود بیاید که هر کدام زیبایی وصف ناپذیری دارند. تنوع زیستی به وجود آمده در جزیره قشم تا حدود زیادی به خاطر قرار گیری این جزیره در میان خلیج فارس و خلیج عدن که دو اکوسیستم دریایی کاملا متفاوت هستند می باشد.

در جزیره قشم اکوسیستم های مختلفی وجود دارند که از جمله آن ها می توان به اکوسیستم بسترهای مرجانی، جنگل های حرا و جنگل های بارانی اشاره کرد. جزر و مدهای خلیج فارس باعث شده است که منطقه جزر و مدی جزیره قشم تبدیل به زیستگاه مهمی برای جانوران و گیاهان شود.

ژئوپارک قشم دارای ۲۵ ژئوسایت دیدنی است. ژئوسایت به پدیده های زمین شناختی می گویند که در کنار هم قرار گرفتن چندین مورد از آن ها یک ژئوپارک را تشکیل می دهد.

نقشه ژئوپارک قشم

تاریخچه ژئوپارک قشم

ژئوپارک قشم به عنوان نخستین ژئوپارک خاورمیانه در سال ۲۰۰۶ میلادی (۱۳۸۵ شمسی) در یونسکو به ثبت رسید. ژئوپارک قشم جز اولین ژئوپارک هایی است که در یونسکو به ثبت رسید.

مساحت ژئوپارک قشم

مساحت ژئوپارک قشم نزدیک به ۳۰۰ کیلومتر مربع بود ولی در سال ۱۳۹۶ بخش هایی به این ژئوپارک اضافه شدند که باعث شد بخش زیادی از جزیره جز ژئوپارک قرار بگیرد. اکنون این ژئوپارک ۲۰۶۳ کیلومتر مربع مساحت دارد.

ثبت ژئوپارک قشم در یونسکو

در سال ۹۱ به دلیل اشتباه در مدیریت ژئوپارک قشم معیارهای یونسکو برای نگهداری این ژئوپارک به اجرا در نیامد و همین موضوع باعث شد که ژئوپارک قشم از لیست ژئوپارک های یونسکو خارج شود. ولی خوشبختانه در سال ۹۶ دوباره با تلاش مسئولین، این ژئوپارک دوباره برای یک دوره ۴ ساله به تایید یونسکو رسید.

اهمیت بودن این ژئوپارک در لیست یونسکو بالاست، چرا که اگر ژئوپارک در این سازمان به ثبت نرسیده باشد کمک های مالی و علمی از سازمان های بین المللی مختلف برای نگهداری دریافت نخواهد کرد. یونسکو در عوض این حمایت ها روی پروسه نگهداری ژئوپارک حساسیت به خرج می دهد و انتظار دارد نگهداری ژئوپارک به خوبی انجام شود.

ژئوسایت های ژئوپارک قشم

پیشتر اشاره کردیم که در ژئوپارک قشم ۲۵ ژئوسایت وجود دارد که هرکدام از آن ها از نظر زمین شناسی اهمیت و ارزش بسیار بالایی دارند. اگر به جزیره قشم سفر کرده باشید حداقل از دو یا سه مورد از این ژئوسایت ها بازدید کرده اید. این دیدنی ها بیش از هر گردشگری برای علاقه مندان به علوم زمین شناسی جذاب هستند چرا که پدیده هایی کاملا نادر و بی نظیر هستند. در ادامه به معرفی ژئوسایت های ژئوپارک قشم می پردازیم.

کورکوراکوه قشم

در شرق روستای گیاهدان تپه، ماهورهایی قرار دارد که به بدبوم معروف هستند. علت این نامگذاری این است که  فرسایش آب های جاری دره ها و تنگه هایی را در آن ایجاد کرده است. جنس بیشتر تپه های کورکوراکوه از مارن است.

دره ستارگان قشم

یکی از معروف ترین ژئوسایت های ژئوپارک قشم دره ستارگان است که با شهر قشم ۱۵ کیلومتر فاصله دارد. در نزدیکی این دره روستای برکه خلف واقع شده است. که همیشه مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد. این دره به دلیل ساختار ژئومورفولوژی خود به ژئوپارک قشم اضافه شد. در دره ستارگان ستون های سوزنی شکل، دیواره های کاملا عمودی و حفره های متعدد وجود دارد هر کدام از آن ها زیبایی خاص خودشان را دارند.

دره مجسمه ها قشم

یکی از دره های دیدنی ژئوسایت قشم دره مجسمه ها است. این دره وسعت بیشتری از دره ستارگان دارد. علت نامگذاری این دره به دلیل این است که سنگ های داخل این دره بر اثر فرسایش به اشکال مختلف هندسی تراشیده شده اند. تندیس های داخل این دره بسیار زیبا و چشم نواز هستند و آنچه جذابیت آن ها را بیشتر می کند این است که همه شان تنها به دست طبیعت ساخته شده اند.

تنگه چاهکوه قشم

در جنوب غرب روستای چاهوی شرقی، تنگه چاهکوه قرار گرفته است. این ژئوسایت در واقع دو تنگه عمود بر هم است که در داخلش حفره ها، درزها و بریدگی های بسیار زیبایی دارد. علت نامگذاری تنگه چاهکوه این است که بعد از بارش باران در این محل آب جاری می شد و مردم برای استفاده از آب درون تنگه در آن چاه حفر می کردند.

غار نمکدان قشم

یکی دیگر از دیدنی های ژئوپارک قشم غار نمکدان یا غار نمکی قشم است. این غار که در سال ۱۳۹۰ در فهرست میراث طبیعی ایران نیز به ثبت رسیده است در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شهر قشم قرار دارد. این غار با شهر قشم ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد و شاخصه آن گنبد نمکی بزرگی است که بالای آن خودنمایی می کند. در زیر همین گنبد نمکی است که طولانی ترین غار نمکی دنیا جای گرفته است.

بام قشم

این بام در مرکز جزیره قشم قرار دارد ارتفاع آن به ۱۲۰ متر می رسد. از بالای این چشم انداز می توان ساحل شمالی و جنوبی قشم را تماشا کرد. همچنین دره مجسمه ها و جنگل حرا نیز از بالای این بام معلوم است. بسیاری از گردشگران بعد از آمدن به جزیره قشم رفتن بالای این بام را در اولویت قرار می دهند تا بتوانند به زیبایی هرچه تمام تر قشم را تماشا کنند.

دره شور

نام های دیگر این دره تنگه مکینه و هوباد است. زمین شناسان در دره شور آهک گوری پیدا کرده اند که قدیمی ترین لایه های رسوبی جزیره است. در این دره صدها آبراهه زیبا وجود دارد. علاوه بر این آنچه زیبایی شگفت انگیزی به دره شور می بخشد وجود تپه ماهورهای آهکی و مارنی و چشمه های سولفور در میان آن هاست. این چشمه ها علاوه بر زیبایی های بصری و نقش و نگارهایی که دارند دارای خاصیت درمانی نیز هستند و بسیاری از گردشگران به دلیل همین خواص به دره شور می آیند.

جنگل حرا

یکی از ژئوسایت هایی که در سال ۹۶ به ژئوپارک قشم اضافه شد جنگل حرا بود. جنگل حرا بین جزیره قشم و بندر خمیر در تنگه خوران قرار گرفته است. درختان این جنگل ۳۲ تا ۶ متر ارتفاع دارند و زمانی که مد رخ می دهد ۹۰ درصدشان زیر آب می روند. جنگل حرا یکی از عجایب طبیعی ایران به حساب می آید و بازدیدکنندگان از آن محو تماشای زیبایی این جنگل می شوند.

جزایر ناز

در نزدیکی قشم دو جزیره کوچک وجود دارند که وقتی زمان جزر فرا می رسد به جزیره قشم متصل می گردند. با فرارسیدن مد دوباره این جزیره ها از قشم جدا می شوند. در این جزیره ها گونه های مختلف جانوری زندگی می کنند که از نظر زیست محیطی دارای اهمیت هستند.

روستای لافت

روستای بندری لافت قدمتی دیرینه دارد که به بیش از ۱۰۰۰ سال می رسد. این روستا در شمال غربی قشم و در شرق جنگل حرا قرار گرفته است. در زمان های دور جزیره قشم را با نام لافت هم می شناختند. این روستا در واقع قدیمی ترین روستای جزیره قشم است. اهمیت تاریخی این بندر به دلیل این است که در گذشته نقش زیادی در تجارت دریایی ایران با دیگر کشورها داشته است. آنچه در روستای لافت نظرتان را جلب می کند معماری کویری آن و وجود بادگیرهای فراوان در ساختمان های این روستا است.

غار خربس

غارهای خربس حاصل میلیون ها سال تغییر و تحول در کره زمین هستند و به همین دلیل از نظر زمین شناسی بسیار اهمیت دارند. هزار سال پیش اولین بار بود که از این غارها به عنوان اقامتگاه انسانی استفاده می شد. زیبایی های چشمگیر درون این غارها هر بیننده ای را مجذوب خواهد کرد.

دره کریان

در میان کوه های دولاب قشم دره ای زیبا واقع شده است که کریان نام دارد. این دره دارای چاه های باستانی است که در گذشته های دور از آن ها به عنوان آب انبار استفاده می شد. در این دره گرگورسازی هم انجام می شود. گرگور نوعی دام است که برای صید ماهی های کف زی استفاده می شود.

پهنه های گلی

پهنه های گلی که در سواحل جزیره قشم وجود دارند سومین اکوسیستم حساس این جزیره به حساب می آیند. زیبایی این پهنه ها خیل عظیمی از گردشگرانی که به جزیره قشم سفر می کنند به سواحل می کشاند.

ساحل کرق

اهمیت ساحل شنی کرق به خاطر زیستن جانداران منحصر به فرد در آن است. این ساحل بعد از کرانه روستای گامبرون قرار دارد.

تنگه چاکاویر

در نزدیکی روستای گوران قشم تنگه چاکاویر قرار دارد. این تنگه را فرسایش آبی و تندبادها به وجود آورده اند. در کف این تنگه حفره های بزرگ و کوچک وجود دارد و زمانی که باران می بارد این حفره ها با آب باران پر می شوند. آنچه به این تنگه زیبایی بخشیده است نقش هایی است که به رنگ سفید و خاکستری بر دیواره های چاکاویر وجود دارد.

ژئولینک

در نزدیکی روستای سلخ جزیره قشم مجموعه ای از پدیده های ناقدیسی و تاقدیسی که در بخش جنوبی جزیره قرار دارند که ژئولینک نام گرفته اند. گردشگرانی که به جزیره قشم سفر می کنند و به بازدید از این ژئولینک می پردازند محو زیبایی این ناقدیس ها و تاقدیس ها می شوند.

موزه ژئوپارک

موزه ژئوپارک جهانی جهانی قشم در سال ۱۳۸۴ افتتاح شد. این موزه ۱۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و در آن می توانید از کوچک ترین تا بزرگ ترین حیوانات جهان را ببینید. همه حیواناتی که در این موزه قرار دارند تاکسیدرمی شده هستند. کوچکترین حیوان در این موزه حشره خوار کوتوله نام دارد که وزن آن دو گرم است. این حیوان جز پستانداران به حساب می آید. وال گوژپشت نیز با طول ۱۵ متر بزرگترین حیوان این موزه است.

تالاب پرندگان دوکوهک

تالاب پرندگان دوکوهک قشم در ساحل شمالی این جزیره واقع شده است. بستر این ساحل گلی است و زمانی که جزر صورت می گیرد مساحت آن به یک کیلومتر می رسد. تالاب پرندگان دوکوهک به خاطر وجود انواع آبزیانی که در آن وجود دارند اهمیت زیادی دارد. در این تالاب ۱۲۰ گونه آبزی و پرنده وجود دارد.

ساحل تخم گذاری لاکپشت ها

سواحل روستای شیب دراز جزیره قشم در فصل بهار میزبان تخم گذاری لاکپشت های پوزه عقابی است. تخمگذاری لاکپشت ها در این سواحل طی سه مرحله انجام می شود که ۲۰ روز طول می کشد. در این دوره این لاکپشت ها تا ۳۰۰ تخم خواهد گذاشت. بعد از دو ماه این تخم ها سر از خاک بیرون می آورند.

صخره خرچنگ ها

در سواحل روستای ریگو، صخره ای وجود دارد که گونه های مختلف خرچنگ ها روی آن زندگی می کنند. این صخره یکی از زیباترین ژئوسایت های ژئوپارک قشم است و بسیاری از گردشگرانی که به قشم سفر می کنند برای بازدید از این صخره به روستای ریکو می روند.

خلیج دیرستان

اگر به دلفین ها علاقه مند هستید حتما یک سر به خلیج دیرستان بزنید. این خلیج محلی است که در اواخر پاییز تا اوایل بهار از گونه های مختلف دلفین میزبانی می کند. گردشگران با استفاده از قایق به دل خلیج می زنند و به تماشای دلفین ها می نشینند.

روستای باسعیدو

روستای باسعیدو برای کسانی جذاب تر است که به باستان شناسی و زمین شناسی علاقه دارند. این روستا غربی ترین روستای جزیره قشم می باشد و در میان کوه های آن آثار زمین شناسی و باستانی متعددی پیدا شده است.

بصیرا

منطقه بصیرا در میان روستاهای گوری و مرادی قرار دارد. در این منطقه یک پدیده زمین شناسی دیدنی وجود دارد که ساختمان های پلکانی نام دارد. این ساختمان ها بر اثر جریان آب های خروشان به وجود آمده اند.

دره قاضی

دره قاضی از صخره های عمودی، اشکال مختلف هندسی و پلکان های قدیمی تشکیل شده است. این دره در غرب جزیره قشم قرار گرفته است. علت بوجود آمدن اشکال هندسی در این دره فرسایش خاک است. در میان آن ها اشکال سوزنی و قارچ مانند نیز وجود دارد. علاوه بر این ها در این دره ستون های سنگی، زمین های باتلاق مانند و ساختار لایه لایه ماهورهای ساحلی نیز وجود دارند.

تنگه عالی

کف تنگه عالی از لایه های ضخیم خارک رس و مارون تشکیل شده است و زمانی که آب با آن ها برخورد کرده و دوباره خشک می شوند ترک های گلی زیبایی بوجود می آید. در این تنگه گیاهانی نیز وجود دارند که به نوبه خود زیبا هستند. تنگه عالی به تنگه چاهکوه شبیه است و در جنوب روستای چاهو شرقی واقع شده است.

بهترین زمان بازدید از ژئوپارک قشم

قشم در خلیج فارس است و این منطقه هم در تابستان گرم ترین روزهای خود را می گذراند. از نظر آب و هوایی اوایل دی تا اوایل بهمن بهترین زمان سفر به این جزیره است چرا که دمای هوا تا ۱۳ درجه سانتی گراد پایین می آید. برخی نیز از اوایل آذر تا اوایل فروردین را بهترین زمان سفر می دانند چرا که هوای این جزیره مطلوب است و بارش باران کمتر رخ می دهد.

یکی از ویژگی های جزیره قشم این است که می توانید در آن همه جور دیدنی و زیبایی را مشاهده کنید. از ساختمان ها و فروشگاه های مجلل گرفته تا سواحل بی نظیر و شگفتی های طبیعی همه چیز در قشم پیدا می شود. اگر شما هم سابقه سفر به این جزیره و بازدید از ژئوپارک را دارید تجربیات خود را برای ما کامنت کنید.